Suâl: - Biri başka birinin (katlederek) ölümüne sebep olduğunda; Katil öldürmeseydi de zâten bir şekilde kesin ölecekti ya da katil öldürmese maktûl kesin yaşayacaktı denilebilir mi?

 Suâl:

- Biri başka birinin (katlederek) ölümüne sebep olduğunda; Katil öldürmeseydi de zâten bir şekilde kesin ölecekti ya da katil öldürmese maktûl kesin yaşayacaktı denilebilir mi? El-cevâb: Mutezile'den Ebu'l-Huzeyl'e göre öldürülmese de başka bir sebepten ölecekti. Bağdat Mutezilesine göre ise öldürülmese yaşamaya devâm edecekti. ( Kadı Abdülcebbâr, Şerhu Usuli'l-Hamse, s. 739 ) * Kendisi Basranın meşhûr Mûtezile imamıdır. Doğrusu : Bize (Ehlî sünnet vel cemaâte) göre ise her iki cevâb yanlıştır. Zirâ ecel vâkti birdir, değişmez. Hâlbuki; Yaşamaya devâm ederdi; Veyâ yine de kesin ölecekti! Dendiğinde, mevcut durumda ecel vaktinin öne ya da ileri alınması gerekecektir. Bu sebeple böyle durumlarda doğru olanı, mevcut vaka ile ecelinin geldiğine inanarak, cinâyet-kaza vb. olmasa yaşardı, ya da ölürdü.. şeklinde kesin bir ifade kullanmamak ve bunun bilgisini Allah'a havâle etmektir. { Ebû Şekûr es-Sâlimî, et-Temhîd, s. 303 } Bize gâyb olan bir hadiseye muttâlî olamayız. Ancak Allah Azze ve Celle öyle olmasaydı da şöyle olsaydı nasıl olurdu, Biz falanca hadisede şöyle değil böyle yapsaydık, o gün oraya gitseydik veyâ gitmeseydik Şunu yapsaydık veyâ yapmasaydık ne olurdu ne olmazdı gibi buna benzer ihtimalleri de neticeleri de hepsini bilir, ( Bunlar ve daha fazlası GÂYB e dâhildir ! Yâni gâybden kasıt sadece gizli saklı olan, görülmeyen, duyulmayan, hissedilmeyen bilinmeyenler vb değildir) Böyle durumlarda acziyetimizi itirâf eder, meseleyi Allah'ın idrâk ve tasavvurun ötesindeki nihâyetsiz ilmine havâle ederiz. Kâdere imân eder ve Kâder gibi hassas, derin meseleleri veyâ biilmekle, yapmakla- yapmamakla mes'ul ve mükellef olmadığımız meseleleri kurcalamak yerine temel akâid (imân esasları) ve ahkâm ( ilmîhâl ) hususlarını öğrenmeye gâyret ederiz, etmeliyiz. ▪︎ Sana ruhtan suâl ederler. De ki: «Ruh Rabbimin emrindendir. Hâlbuki size, ilimden ancak az birşey verilmiştir.» { isrâ | 85 } Hayırlı Arefe ve Bayramlar, Vesselâm ..